1950'li yıllarda Yakacık

Not: Aşağıdaki yazı Sn. Fethi Satıcı'nın yorum olarak gönderdiği ama benim yorumlarda kalmasına kıyamadığım bir yazıdır. Ben de kendisinin dileğine katılıyorum:

"Gelin Yakacıklılar, derneğimizi kuralım..."



Sevgili Yakacık sevdalıları,
Bugün size Yakacık’ın 1950-1955 yılları arasını anlatacağım. Yani 60 yıl öncesini.Şimdi hayal bile demeyeceğimiz bir tablo vardı Yakacık'ta. Hemen hemen her evde özür dilerim sağmal inek,manda,koyun ve keçi beslenirdi.Yakacık'ın havası,suyu ve kağıt kebabı kadar sütü de ünlü idi. Bakın o muhteşem yıllarda yukarıda isimlerini sayacağım amcalarımızın Ağıl ve Mandıraları vardı. Rahmetli Rafet Aygut,Debreliler,Bayramoğlu.Bu amcalarımız ağıllarında yüzlerce keçi ve sağmal koyun yetiştirirlerdi.Bakın şimdiki gençlerin çoğu ilmez.Yakacık’ın Yoğurdu’da çok meşhurdu. “Aydos Yoğurdu.Sonra çarşı içindeki camimizin altında Muhalebici bulunurdu. Rahmetli Muhallebici Mehmet amcamızın hazırladığı kesme mahallebinin tadını 60 yıl geçmesine rağmen hala hatırlarım. Sözü şuraya getirmek istiyorum. Her evde hayvan besleniri şöyle bağlamak istedim.Şimdi sizlere biraz tuhaf gelecek fakat gerçek.Yakacık’da binin üzerinde büyük baş hayvan vardı.Bu hayvanlar sabah namazından sonra Çalkantı Mahallesi çayırında toplanır ve sürü halinde Aydosa otlatılmaya götürülürdü. Sığırtmaç denirdi bizim çocukluğumuzda(Çoban) her evin ineğini,buzağını ve mandasını tanırdı.Büyükbaş hayvanı olanlar sabahleyin erkenden hayvanını alır Yakacık Çalkantı Mahallesi çayırı (Asaf Sağun’un evinin yanı) getirir sığırmaç rahmetli Reşat amcaya teslim ederlerdi.Akşam üstüde gelip hayvanlarını teslim alırlar ve akşam serinliğinde ineklerini sağarlardı.Ağıllarda öyle.Buradan elde edilen inek ve koyun sütleri Yakacık’ın ilk yoğurthanesinde işlenir,yoğurt ve tereyağ olurdu.Sonra evlerde beslenen inekler ve koyunlar zaman içersinde kayboldular.Unutuyordum her evde aşağı yukarı tavuk,ördek ve kaz da beslenirdi. İşte Yakacık 1940-1955 yılları arasında Yakacık’tı. Üzüm bağları,zeytinlikler ve bostanlar hala gözümün önünden gitmiyor.Mezarlığın altı yemyeşil zeytinlik ve biraz aşağısıda bağlık,bahçelikti.Yakacık’ta yetiştirilen ünlü çavuş üzümü,kınalı yapıncak ve müşküle üzümü cumartesi ve pazar günleri Yakacık meydanında,küfeler içinde satılırdı. Harmanlar vardı Yakacık’ta.Un değirmenleri ve yağhaneler vardı Yakacık'ta.Yoğurhaneler,ağıllar vardı yakacıkta. Kabadayı insanlar vardı Yakacıkta.Herkes bir birini tanır ve severdi Yakacık’ta.Yakacık'lı “komşusu açken tok yatmazdı.” Paylaşmasını bilirdi,dayanışmayı bilirdi.Bütün bu değerler bir bir kaybuldu,yok edildi.Faytonlar çalışırdı Ayazma'ya. Cumartesi-pazar insan kaynardı Yakacık.Ayazmada oturacak yer bulamazdınız. Kasaplar,bakkallar ve çayhaneler çok iş yaparlardı Yakacık’ta.Kasaptan pazar günü yarım kilo kıyma almanız mümkün değildi. Çünkü cumartesi ve pazar günleri kağıt kebabı hazırlama günü idi. Çınaraltı çay bahçesi komşuların,yazlıkçıların,biz gençlerin buluştukları,dostluklarını peekiştirdikleri yerlerdi.Rahmetli Zeki Müren bile Yakacık Çınaraltı gazinosunda çay içmişti. Rahmetli İsmail Dümbüllü konserler vermişti. Ayazmada devrin ünlü sanatçıları Hafız Burhan, Hamiyet Yüceses,Radife Erten,Abdullah Yüce,Ahmet Üstün,Lütfü Güneri gibi ünlü seslerin konserlerini daha dün gibi hatırlıyorum.Yakacık Çınaraltı gazinosunun 1948-1950 yılları arasırda elektiriki yoktu.Burada karagöz oynatılırdı.daha sonra elektrik geldi ve sinema devri başladı Yakacık’ta. Bugün bu özellikler bir bir ortadan kayboldu,kaybettirdiler.Yakacık’ın belde belediyesi olması Yakacık’ın sonu oldu. Belediye olması ile birlikte önce Yalı (Mezarlık altı) sonra Madenler üstü süratle betonlaştı, yeşillikler kayboldu.Yeni Mahalle'deki Defne Ormanı yok edildi.Güzelim Aydos talan edildi.Oraları yeşillik,bağlık ve bahçelikti.Şimdi orada zenginlerin havuzlu villaları var.Limonoğlu çeşmesi nerede? Yakacık Hasan Paşa İlkokulu'nun altı ormanlık ve yeşilllikti. Nerede bu orman ve yeşilllikler? Hepsi bir bir yok edildi ve eski Yakacık tarihe gömüldü. Kaç kişi biliyor? Koskoca Kartal ilçesinin tüm içme suyu Yakacık’tan sağlanırdı.At arabaları bütün gün Yakacık’tan Kartal'a içme suyu taşırlardı. Yakacık’ta yaklaşık 50 çeşme vardı. İSKİ suyu yoktu Yakacıkta. Her aile içme suyunu çeşmelerden alırdı. Yakacık meydanında dondurma külahla alınırdı. Hani rahmetli Azem amcamızın keten helvası? Neden bu özellikler bir bir kayboldu? Neden eskide olan tat-tuz bugün kalmadı.Komşuluk ilişkileri,arkadaşlık ilişkileri bir bir ortadan kalktı. Koskoca Yakacık'ta bir Yakacıklılar Derneği bile yok. Bu ayıp hepimizin. Bakın Siirtliler Derneği var burada. Belki başka dernekler de var.Neden biz Yakacıklıların sık sık bir araya gelmelerini, sohbet etmelerini sağlayacak bir Yakacık Dayanışma ve Kültür Derneği bile kuramadık.Yazıklar olsun bizlere.Yakacık’a maalesef sahip çıkamadık ve de çıkamıyoruz.Bir dernek bile kuramayan Yakacık'lı dostlar hiç bana kızmasınlar.Yakacıklı,Yakacıklı olmaktan çıkmış artık.Çocukluk arkadaşlarımızı,okul arkadaşlarımızı 40-50 ve 60 yıl sonra bulabiliyoruz.Ya bu sitede olmasa hiç birimizin kim olduğu,kimlerden olduğuda belli olmayacak.Bir arkadaşımız,bir ağabeyimiz vefat ediyor,haberimiz olmuyor. Misal Sinemacı Erdem ağabeyim benin en yakın dostum ve meslektaşımdı.Ben de Yakacık’ın en güzel yazlık Sinaması Arzu’yu tam 4 yıl çalıştırmıştım.Erdem ağabeyimin vefat haberini yine bu siteden öğrendim. Gelin Yakacıklılar,gelin Yakacık sevdalıları. Derneğimizi kuralım ve sık sık bir arada olalım.Bizlerin günleri artık sayılı olan insanlarız.Yakacık’a şimdi sahip çıkalım.Yoksa çocuklarımız ve torunlarımız kabristanımızda kemiklerimizi sızlatır.
Kalın sağlıcakla.